จิตวิทยา การเสพติดพนัน รู้ก่อนเล่น เพื่อเข้าใจสาเหตุ

Ye Jin
9 ต.ค. 25
17:19
135 views

จิตวิทยา การเสพติดพนัน เกี่ยวข้องกับสมอง พฤติกรรม และอารมณ์ การพนันอาจทำให้ผู้เล่นติดได้ง่าย ส่งผลเสียทั้งด้านการเงิน สุขภาพจิต และความสัมพันธ์ในครอบครัว การเข้าใจสิ่งเหล่านี้ ช่วยให้ผู้เล่นมองการพนันอย่างมีสติ เตรียมตัวควบคุมพฤติกรรม และลดความเสี่ยงต่อปัญหาที่ตามมาได้

อธิบายเกี่ยวกับการพนัน และประวัติการพนันในไทย
ความเชื่อมโยงของการเสพติดพนัน และจิตวิทยา
วิธีแก้การเสพติดพนัน

ทำความเข้าใจเกี่ยวกับการพนัน

การพนันคือการเสี่ยงทายผลของเหตุการณ์ โดยใช้เงินหรือของมีค่าเป็นเดิมพัน ผลลัพธ์มีแค่ได้หรือเสีย ซึ่งส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับโชคมากกว่าทักษะ แม้จะดูเป็นกิจกรรมสนุกที่ช่วยให้ลุ้น และตื่นเต้น

แต่ความจริงแล้วระบบพนัน ถูกออกแบบให้เจ้ามือได้เปรียบเสมอ ผู้เล่นอาจชนะในระยะสั้นแต่แพ้ในระยะยาว หากไม่รู้จักควบคุมตัวเอง การพนันสามารถกลายเป็นปัญหาทางการเงิน และจิตใจได้ง่าย ดังนั้นควรมองให้เป็นเพียงความบันเทิง ไม่ใช่วิธีหาเงิน หรือทางลัดสู่ความรวย

เปิดประวัติของการพนันในไทย

การพนันในไทยมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา โดยมองสิเออร์ เดอ ลาลูแบร์ เอกอัครราชทูตฝรั่งเศสที่มาเยือนในปี พ.ศ. 2230 บันทึกว่าชาวสยามนิยมเล่นพนันมาก เชื่อว่าการพนันถูกนำเข้าจากจีนและอินเดีย และมีหลักฐานช่วง พ.ศ. 2231–2275 ว่าคนนิยมเล่น “กำตัด” ซึ่งคล้าย “กำถั่ว” ของจีน รวมถึงการพนันพื้นบ้าน

ต่อมาเมื่อสยามติดต่อกับต่างชาติมากขึ้น การพนันรูปแบบใหม่ เช่น หวยและลอตเตอรี่ก็เริ่มแพร่หลาย จนในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น มีการเปิดบ่อนและเก็บ “อากรบ่อนเบี้ย” อย่างเป็นทางการ แต่ในรัชกาลที่ 5 (พ.ศ. 2411–2453) ทรงเห็นโทษของการพนัน จึงสั่งทยอยปิดบ่อนทั่วประเทศ

และในรัชกาลที่ 6 ได้ประกาศ ปิดบ่อนทั่วราชอาณาจักรเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2460 ทำให้การพนันกลายเป็นสิ่งผิดกฎหมายมาจนถึงปัจจุบัน แม้จะถูกห้าม แต่การพนันก็ยังคงอยู่ในสังคมไทย พร้อมเสียงถกเถียงเรื่องการเปิดบ่อนอย่างถูกกฎหมายที่ยังไม่สิ้นสุด

ที่มา: ย้อนรอยเรื่องราว ‘การพนัน’ ในสังคมไทย (25 มกราคม 2021) [1]

การเสพติดการพนัน เกี่ยวอะไรกับจิตวิทยา

การเสพติดการพนันเป็นปัญหาทางจิตที่ซับซ้อน และเกี่ยวข้องโดยตรงกับกระบวนการทำงานของสมอง องค์การอนามัยโลกจัดให้ “พฤติกรรมติดการพนัน” หรือ Pathological Gambling เป็นความผิดปกติทางจิตชนิดหนึ่ง

ผู้ติดการพนันรู้ว่าการเล่นส่งผลเสียต่อเงิน ความสัมพันธ์ และสุขภาพจิต แต่หยุดไม่ได้ หลายคนอาจสงสัยว่า ทำไมคนถึง ติดการพนันง่าย นั่นก็เพราะสมองหลั่งสารโดปามีน ทำให้รู้สึกพึงพอใจ และอยากเล่นต่อ กลายเป็นวงจรย้ำคิดย้ำทำ หมกมุ่นจนไม่โฟกัสเรื่องอื่น และเมื่อเสียเงินมากอาจเกิดซึมเศร้า วิตกกังวล หรือคิดสั้นได้

จากผลวิจัยของศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พบว่าผู้ติดพนันกว่าร้อยละ 70 มีอาการซึมเศร้า และราวร้อยละ 17–24 เคยพยายามฆ่าตัวตาย ปัญหาเหล่านี้สะท้อนว่าการเสพติดการพนันไม่ใช่เรื่องของความอ่อนแอ แต่เป็นปัญหาทางจิตวิทยาที่ต้องได้รับการบำบัดและเข้าใจอย่างจริงจัง

ที่มา: Pathological Gambling หรือ การเสพติดพนัน (สืบค้นเมื่อ 9 ตุลาคม 2025) [2]

ผลกระทบจากการเสพติดการพนัน

แม้การพนันเริ่มต้นจากความสนุกหรือตื่นเต้น แต่เมื่อกลายเป็นการเสพติด มันส่งผลเสียต่อชีวิตหลายด้าน ทั้งทางการเงิน สุขภาพจิต ความสัมพันธ์ และสังคม ดังนี้

ปัญหาการเงิน ผู้ติดพนันมักใช้เงินเกินตัว หนี้สินพอกพูน ต้องยืมเงินหรือก่อหนี้นอกระบบ ทำให้เครียดและกระทบครอบครัว
ผลกระทบต่อสุขภาพจิต การติดพนันทำให้เกิดความวิตกกังวล ซึมเศร้า หรือคิดทำร้ายตัวเอง เนื่องจากสมองหมกมุ่นกับความตื่นเต้นจากการเล่น
ความสัมพันธ์ในครอบครัวและสังคม การโกหกหรือปกปิดพฤติกรรมการพนันบ่อยครั้งก่อให้เกิดความขัดแย้งกับครอบครัว เพื่อน หรือคู่รัก
พฤติกรรมเสี่ยงและผิดกฎหมาย บางรายอาจลักขโมย ยืมเงินเพื่อเล่นพนัน หรือเกี่ยวข้องกับอาชญากรรมอื่นๆ

การแก้ปัญหา และการรักษาการเสพติดพนัน

การเลิกพนันต้องอาศัยความร่วมมือทั้งผู้เล่นและครอบครัว วิธีช่วยเลิกพนันมีดังนี้

การใช้ยา ถึงจะไม่มียาที่รักษาการติดพนันโดยตรง แต่ยาบางชนิดช่วยลดความเครียดหรือซึมเศร้า ทำให้ผู้เล่นควบคุมตัวเองและหยุดเล่นง่ายขึ้น
จิตบำบัดแบบตัวต่อตัว พูดคุยปรับความคิดและพฤติกรรม ช่วยให้ผู้ติดพนันตัดสินใจเลิกและควบคุมตัวเองได้ เช่น การทำ Cognitive Behavioral Therapy (CBT) หรือการสร้างแรงจูงใจ (Motivational Interview)
จิตบำบัดแบบกลุ่ม ให้ผู้ติดพนันมาพูดคุย แชร์ประสบการณ์ และให้กำลังใจกัน ทำให้เลิกพนันได้ง่ายขึ้น
สนับสนุนจากครอบครัว ให้กำลังใจ ไม่ตำหนิ ชวนทำกิจกรรมอื่นๆ เช่น ออกกำลังกาย กินข้าวด้วยกัน หรือช่วยจัดการเรื่องหนี้ เพื่อให้ชีวิตมีทางเลือกนอกจากการพนัน

ที่มา: ติดพนัน กับดักชีวิต รีบรักษาก่อนสายเกินแก้ (17 สิงหาคม 2023) [3]

การเสพติดการพนัน vs การเลิกพนัน สิ่งไหนเกิดง่ายกว่า

การพนันอาจเริ่มจากความสนุก แต่เมื่อกลายเป็นติด มันส่งผลต่อสมอง และพฤติกรรมอย่างชัดเจน การเข้าใจความต่างระหว่างการติดพนัน กับการเลิกพนันช่วยให้มองปัญหาได้ชัดเจนขึ้น

การเสพติดการพนัน

เกิดได้ง่าย เพราะการพนันกระตุ้นสมองให้หลั่งสารเคมีที่ทำให้รู้สึกพอใจและตื่นเต้น
ผู้เล่นมักอยากกลับมาเล่นซ้ำๆ จนเกิดวงจรติดเร็ว
เป็นพฤติกรรมที่ควบคุมตัวเองได้ยากและหมกมุ่นจนไม่สามารถโฟกัสเรื่องอื่นได้

การเลิกพนัน

ทำได้ยากกว่า เพราะต้องใช้ความตั้งใจและความพยายามต่อเนื่อง
ต้องปรับความคิดและพฤติกรรม ฝึกควบคุมอารมณ์ และสร้างกิจกรรมอื่นแทนการพนัน
บางครั้งต้องได้รับการสนับสนุนจากครอบครัว หรือเข้ารับการบำบัดทางจิต

บทสรุปของ จิตวิทยา การเสพติดพนัน

จิตวิทยา การเสพติดพนัน แสดงให้เห็นว่าการพนันเกี่ยวข้องกับสมองและอารมณ์ ทำให้ติดง่ายและส่งผลเสียทั้งการเงิน สุขภาพจิต และความสัมพันธ์ การมีสติและการสนับสนุนจากครอบครัวช่วยลดความเสี่ยงและควบคุมพฤติกรรมได้

ทำไมการพนันถึงทำให้คนเสพติดได้ ?

การพนันทำให้คนติดได้เพราะมันกระตุ้นสมองให้หลั่งสารที่ทำให้รู้สึกพอใจและตื่นเต้น ทำให้ผู้เล่นอยากกลับมาเล่นซ้ำๆ จนเกิดเป็นวงจรติด พฤติกรรมนี้ทำให้ยากที่จะหยุดแม้รู้ว่ามีผลเสียต่อเงิน ความสัมพันธ์ และสุขภาพจิต

มีวิธีเล่นการพนันแบบไม่ให้เสพติดได้หรือไม่ ?

แม้การพนันมีความเสี่ยงต่อการติด แต่สามารถเล่นอย่างมีสติได้โดยตั้งงบจำกัด ไม่ใช้เงินเกินตัว และรู้จักหยุดเมื่อถึงขีดจำกัด การควบคุมเวลาและมองการพนันเป็นแค่ความบันเทิงช่วยลดโอกาสติดได้มาก