วิธี ประเมินความเสี่ยงติดพนัน สัญญาณเตือนที่ควรต้องรู้

Ye Jin
24 พ.ย. 25
17:20
124 views

วิธี ประเมินความเสี่ยงติดพนัน ถือเป็นสิ่งสำคัญ เพราะการพนันแม้เริ่มจากความสนุก อาจกลายเป็นควบคุมตัวเองไม่ได้ การสังเกตพฤติกรรม ปัจจัยทางจิตใจ และความแตกต่างระหว่างความเสี่ยงแพ้พนันกับการติดพนันช่วยให้รู้ตัว และวางแนวทางเล่นอย่างระมัดระวัง เพื่อลดผลกระทบต่อชีวิตในด้านต่างๆ

ความหมาย และรูปแบบของการพนัน
ปัจจัยทางจิตวิทยาที่ทำให้คนเสพติด
การประเมินความเสี่ยงการเสพติดพนัน

การพนันคืออะไร ทำไมถึงทำให้คนเสพติดได้

การพนันคือการเสี่ยงทายผลเพื่อแลกเงินหรือทรัพย์สินจากผลลัพธ์ที่ไม่แน่นอน ซึ่งสร้างความตื่นเต้นและดึงดูดผู้คนมากขึ้น โดยเฉพาะเมื่ออยู่ในรูปแบบออนไลน์ที่เข้าถึงง่าย เล่นได้ทุกที่ ไม่ต้องเปิดเผยตัวตน จึงทำให้หลายคนเริ่มเล่นเพราะสนุกและหวังได้เงินเร็ว

เมื่อชนะ สมองจะหลั่งสารแห่งความสุขจนอยากเล่นซ้ำ และเมื่อแพ้ก็ยิ่งอยากเอาทุนคืน ส่งผลให้ติดอยู่ในวงจรการพนันโดยไม่รู้ตัว เพราะมีทั้งความหวัง ความท้าทาย และความรู้สึกว่า “ครั้งหน้าอาจชนะ” จนควบคุมตัวเองไม่ได้และอาจกระทบชีวิต การเงิน ความสัมพันธ์ และกฎหมาย

ที่มา: การพนันคืออะไร? มีโทษอย่างไร? (30 มิถุนายน 2023) [1]

รูปแบบการพนันที่เป็นที่นิยมในปัจจุบัน

การพนันกีฬา เริ่มมีการเดิมพันกีฬาอย่างเป็นระบบในช่วงศตวรรษที่ 19 โดยเฉพาะการแข่งม้าในยุโรป ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของการพนันกีฬายุคใหม่
คาสิโนและเกมโต๊ะ เกมคาสิโนอย่างรูเล็ตเริ่มเล่นในฝรั่งเศสช่วงปี 1796 ส่วนบาคาร่ามีรากมาจากอิตาลีตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 15 ก่อนแพร่เข้าสู่ยุโรป
เกมสล็อต สล็อตแมชชีนเครื่องแรกถูกสร้างขึ้นในสหรัฐอเมริกาประมาณปี 1894 ก่อนจะพัฒนาสู่ตู้สล็อตวิดีโอ และกลายมาเป็นสล็อตออนไลน์ในยุคอินเทอร์เน็ตช่วงทศวรรษ 1990
หวยและลอตเตอรี่ หวยมีต้นกำเนิดจากจีนโบราณหลายร้อยปีก่อน ใช้ในกิจกรรมระดมทุนของรัฐ ส่วนหวยออนไลน์เริ่มแพร่หลายในช่วงกลางทศวรรษ 1990 พร้อมกับการเติบโตของเว็บพนัน
การพนันออนไลน์ ถือกำเนิดอย่างชัดเจนในปี 1994 เมื่อมีการออกกฎหมายรองรับคาสิโนออนไลน์ครั้งแรก และเว็บไซต์ที่รับเดิมพันเงินจริงเว็บแรกเปิดในปี 1996

ปัจจัยทางจิตวิทยาที่ทำให้คนเสพติดการพนันแบบไม่รู้ตัว

เล่นต่อแม้เกิดผลเสีย คนติดการพนันมักไม่สามารถควบคุมตัวเองได้ แม้จะเสียเงินจนลำบากหรือมีปัญหากับครอบครัวและเพื่อน พวกเขายังคงเล่นต่อ เพราะสมองเชื่อว่ายังมีโอกาสชนะอยู่
ความเชื่อว่าควบคุมผลได้ ผู้เล่นบางคนเชื่อว่าตนสามารถคุมผลลัพธ์ของเกม ตัวอย่างเช่น การทอยลูกเต๋าหรือหมุนวงล้อสล็อต แม้ความจริงเกมเหล่านี้เป็นเรื่องโชคล้วน ความคิดแบบนี้ทำให้คนเสี่ยงมากขึ้นและเล่นต่อเรื่อยๆ
คิดว่าผลที่ผ่านมาเกี่ยวกับผลอนาคต คนเล่นมักคิดว่าถ้าแพ้หลายรอบ ครั้งต่อไปต้องชนะ หรือถ้าได้หลายรอบแล้วครั้งต่อไปจะเสีย นี่เป็นความคิดผิดๆ ที่ทำให้เล่นต่อและเสียเงินมากขึ้นโดยไม่รู้ตัว
เกือบชนะ เวลาเล่นแล้วเกือบได้รางวัล อย่างเช่น สล็อตออกตรง 2 ใน 3 ช่อง สมองจะปล่อยสารรางวัลเหมือนชนะจริง ทำให้เกิดความรู้สึกว่า “เกือบได้แล้ว ต้องลองอีกครั้ง” เป็นเหตุผลว่า ทำไม เกือบชนะถึงอยากเล่นต่อ ซึ่งก็ส่งผลให้เล่นต่อโดยไม่รู้ตัว
ปัจจัยสมอง จิตใจ และสิ่งแวดล้อม การเสพติดเกิดจากหลายอย่างรวมกัน อย่างเช่น การเข้าถึงการพนันออนไลน์ง่ายมาก หรือคนที่มีปัญหาสุขภาพจิตอยู่ก่อนมีความเสี่ยงสูงกว่า ทำให้การพนันกลายเป็นวงจรที่เลิกยาก

ที่มา: The Psychological Mechanisms Behind Gambling Addiction (4 ตุลาคม 2024) [2]

การประเมินความเสี่ยงของการเสพติดการพนัน

การพนันแม้จะดูเป็นเรื่องสนุกหรือเป็นกิจกรรมคลายเครียดสำหรับบางคน แต่สำหรับบางคน การเล่นอาจกลายเป็นปัญหาที่คุมไม่ได้ การประเมินความเสี่ยงจึงสำคัญ เพราะช่วยให้รู้ตัวว่าเราหรือคนใกล้ตัวอยู่ในกลุ่มเสี่ยงและควรระวังหรือหาความช่วยเหลือ ซึ่งสามารถสังเกตได้จากสิ่งเหล่านี้

ความถี่และระยะเวลาการเล่น คนที่เล่นบ่อย เล่นนานหลายชั่วโมงต่อวัน หรือเล่นทุกวัน มีแนวโน้มเสี่ยงสูงกว่าคนที่เล่นเป็นครั้งคราว
จำนวนเงินที่ใช้เดิมพัน การใช้เงินมากกว่าที่ตั้งใจไว้ หรือใช้เงินที่จำเป็นต่อชีวิตประจำวัน แสดงถึงสัญญาณความเสี่ยง
แรงจูงใจในการเล่น ถ้าเล่นเพื่อหนีปัญหา เครียด เหงา หรือเพื่อหวังได้เงินแก้ไขปัญหา เป็นสัญญาณว่าการเล่นเริ่มมีปัญหา
พฤติกรรมหลังการเล่น รู้สึกหงุดหงิด โมโห หรือวิตกกังวลเมื่อแพ้ หรือต้องเล่นต่อเพื่อเอาทุนคืน ลักษณะนี้เป็นสัญญาณว่าควบคุมตัวเองได้ยากขึ้น
ผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน การเล่นเริ่มทำให้ปัญหาการเงิน ครอบครัว หรือการทำงานเกิดความเสียหาย หากเริ่มเห็นผลกระทบชัดเจน แสดงว่าความเสี่ยงสูง
ประวัติส่วนตัวหรือครอบครัว คนที่มีประวัติปัญหาสุขภาพจิต หรือมีคนในครอบครัวที่ติดการพนัน มีความเสี่ยงสูงขึ้น

วิธีรักษาอาการเสพติดพนัน

การติดการพนัน หรือ Gambling disorder คือพฤติกรรมเล่นพนันซ้ำๆ แม้ส่งผลเสียต่อชีวิต เช่น การเงิน ความสัมพันธ์ หรือการทำงาน การพนันมีหลายรูปแบบ อย่างเช่น บิงโก เกมคาสิโน หวย สล็อต และพนันกีฬา ประมาณ 1.2% ของประชากรโลกมีปัญหานี้ การปรึกษาผู้เชี่ยวชาญช่วยควบคุมและรักษาได้

ขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ การปรึกษานักจิตวิทยาหรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตเป็นวิธีหลักในการรักษา
การบำบัดทางจิตใจ เช่น Cognitive Behavioral Therapy (CBT) ช่วยให้เข้าใจความคิดและนิสัยที่ทำให้เล่นพนัน และเปลี่ยนพฤติกรรมเหล่านั้น
การบำบัดแบบกลุ่มหรือครอบครัว เช่น กลุ่มสนับสนุน Gamblers Anonymous ช่วยสร้างแรงสนับสนุนและแบ่งปันประสบการณ์
การใช้ยาในบางกรณี ใช้ควบคุมความอยากเล่นหรือรักษาปัญหาสุขภาพจิตอื่น เช่น วิตกกังวลหรือซึมเศร้า แต่ยังไม่มียาเฉพาะสำหรับติดการพนันโดยตรง
การฟื้นฟูต้องใช้เวลา อาจเกิดการกลับไปเล่นอีก เป็นเรื่องปกติ สิ่งสำคัญคือสังเกตตัวเองและขอความช่วยเหลือเมื่อจำเป็น

ที่มา: Gambling Disorder (Gambling Addiction) (9 สิงหาคม 2023) [3]

เปรียบเทียบ ความเสี่ยงการติดพนัน vs ความเสี่ยงการแพ้พนัน

การพนันเป็นกิจกรรมที่หลายคนมองว่าเป็นความบันเทิง แต่มีความเสี่ยงตั้งแต่เสียเงินธรรมดาจนถึงเสพติดควบคุมตัวเองไม่ได้ การเข้าใจความแตกต่างระหว่างความเสี่ยงติดพนันกับความเสี่ยงแพ้พนันช่วยให้เล่นอย่างระมัดระวังและลดผลกระทบต่อชีวิต

ความเสี่ยงการเสพติดพนัน

เกิดขึ้นเมื่อการพนันกลายเป็นพฤติกรรมที่ควบคุมไม่ได้ แม้จะมีผลเสียต่อชีวิตด้านการเงิน ความสัมพันธ์ หรือการทำงาน
ส่งผลต่อสมอง ทำให้เกิดความอยากเล่นซ้ำ ความอดทนต่อความตื่นเต้นลดลง และมีอาการถอนหรือ cravings คล้ายการติดสารเสพติด
มีโอกาสเกิดปัญหาสุขภาพจิตร่วม อาทิเช่น ซึมเศร้า วิตกกังวล หรือใช้สารเสพติดเพื่อบรรเทาอารมณ์
ต้องใช้การบำบัดหรือขอคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญเพื่อควบคุมและฟื้นฟู

ความเสี่ยงการแพ้พนัน

เกิดขึ้นได้กับทุกคนที่เล่นพนัน เพราะผลลัพธ์ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับโชคหรือความสุ่ม
เป็นเรื่องชั่วคราวและมักจำกัดอยู่ที่เงินหรือทรัพย์สินที่ใช้เดิมพัน
ผู้เล่นสามารถเรียนรู้วิธีจัดการเงินหรือกำหนดวงเงินเพื่อจำกัดการเสียได้
ความเสี่ยงนี้มักไม่กระทบต่อสมองหรือจิตใจในระยะยาว ถ้ารู้จักควบคุมตัวเอง

วิธี ประเมินความเสี่ยงติดพนัน โดยสรุป

วิธี ประเมินความเสี่ยงติดพนัน คือสังเกตพฤติกรรมตัวเอง และคนรอบข้าง เช่น ความถี่ จำนวนเงิน แรงจูงใจ และผลกระทบต่อชีวิต การพนันอาจเริ่มจากความสนุก แต่หากไม่ระวังอาจกลายเป็นการเสพติด การรู้สัญญาณเตือน และตั้งขอบเขตช่วยลดความเสี่ยงและปกป้องชีวิต การเงิน และความสัมพันธ์

ทำไม นักพนันถึงกลัวแพ้พนันมากกว่ากลัวที่จะเสพติด ?

นักพนันมักกลัวการแพ้พนันมากกว่ากลัวการติด เพราะการเสียเงินเห็นผลชัดเจนทันที ทำให้เกิดความเครียดและกังวล ขณะที่การเสพติดเป็นเรื่องค่อยๆ เกิดขึ้นและไม่ชัดเจน ทำให้หลายคนมองข้ามความเสี่ยงจนสายเกินไป

มีวิธีเล่นพนันแบบไม่ให้เสี่ยงเสพติดหรือไม่ ?

มีวิธีเล่นพนันให้ลดความเสี่ยงเสพติดได้ ตัวอย่างเช่น กำหนดงบและเวลาที่ชัดเจน เล่นเพื่อความสนุก ไม่หวังเอากำไรกลับคืน และหยุดทันทีเมื่อรู้สึกเริ่มควบคุมตัวเองไม่ได้ การมีวินัยและสังเกตตัวเองช่วยให้เล่นได้โดยไม่กระทบชีวิตประจำวัน