2 สิ่งสุดเสี่ยง สารเสพติด กับพนัน อะไรเลิกยากกว่ากัน

Wynn
31 ต.ค. 25
16:57
65 views

สารเสพติด กับพนัน อะไรเลิกยากกว่ากัน คำถามที่เหมือนง่าย แต่แทงลึกถึงโครงสร้างสังคม เพราะในวันที่หลายคน ยังสงสัยว่า ทำไมบางคน เลิกเล่นพนันไม่ได้ เราอาจต้องมองใหม่ว่า 2 สิ่งนี้ไม่ได้ต่างกันเลย แค่สังคมอนุญาต ให้สิ่งหนึ่งขายได้

รู้จัก 2 อุตสาหกรรมต่างสาย แต่ใช้กลไกเดียวกัน
เผยความจริง ที่ไม่ค่อยถูกพูดถึง
มุมมองใหม่ บางอย่างไม่ต้องเลิก ถ้าเราเข้าใจมันใหม่

2 อุตสาหกรรมต่างสาย แต่ใช้กลไกเดียวกัน

ทั้งคู่ขายความหลุดพ้นชั่วคราว ต่างกันเพียงวิธีบรรจุหีบห่อ และระดับความชอบธรรม แน่นอนว่า ต่างที่วิธีการ แต่ปลายทางเดียวกัน นั่นก็คือการสูญเสียอิสรภาพของมนุษย์ ในรูปแบบที่สังคมยอมรับได้ ดังนี้

สารเสพติด

ทำลายร่างกายอย่างชัดเจน มันปลอมตัวเป็นที่พึ่งทางเคมี ให้ความสงบ และความสุขแบบเร่งด่วน แลกกับสุขภาพที่พังลงทีละน้อย

การพนัน

ทำลายความจริง เพราะมันทำให้ผู้เล่นเชื่อว่า ควบคุมผลลัพธ์ได้ ทั้งที่ทุกอย่าง ถูกออกแบบให้แพ้ในระยะยาว

ทำไมคนถึงเลิกพนัน ยากกว่าเลิกยา

สัญญาณของโรคติดการพนัน (Gambling Disorder) มักเริ่มจากการรู้ตัวช้าเกินไป เพราะมันแทรกซึมในชีวิตประจำวันอย่างแนบเนียน ที่มาพร้อมกับปัจจัยหลายๆ อย่าง ดังนี้

ไม่ถูกตีตราทางกฎหมาย: การพนัน ถูกทำให้ดูเหมือนเกม หรือกิจกรรมผ่อนคลาย ขณะที่ยาเสพติด ถูกจำกัด และลงโทษอย่างรุนแรง
ไม่มีสัญญาณเตือนที่ชัดเจน: ผู้เล่นไม่รู้ตัวว่า กำลังพึ่งพา เพราะอาการไม่แสดงออกภายนอก ไม่มีการลงแดง แต่จิตใจ ติดวงจรพฤติกรรมซ้ำ
มีระบบรางวัลซ่อนอยู่: แพลตฟอร์มออนไลน์ และโฆษณาใช้กลยุทธ์สร้างความคาดหวัง ให้ผู้เล่นรู้สึกว่า ใกล้ชนะ จนกลับมาเสมอ

ดังนั้น โรคติดการพนัน หรือ Gambling Disorder ไม่ได้เกิดจากความโลภ แต่จากการที่สมอง เรียนรู้จะอยู่ในเกม แม้ไม่มีรางวัล การรู้ทันและยอมรับว่า มันคือภาวะทางจิตใจ ไม่ใช่ความล้มเหลว คือก้าวแรกของการเริ่มเยียวยาจริงๆ (8 สิงหาคม 2025) [1]

เมื่อสังคมผลักให้คนเลือกทางหนีที่ต่างกัน

เมื่อสังคมไม่มีพื้นที่ปลอดภัยให้พักพิง การพนันจึงกลายเป็น Temporary Shelter ที่มีค่าใช้จ่ายสูงที่สุดในชีวิตคนจำนวนมาก จนกระทั่งมันลากยาว จากอดีตมาถึงปัจจุบัน ดังนี้

2010–2015 ยาเสพติดคือศัตรูของรัฐ: ประเทศในเอเชีย ใช้งบกว่า 30,000 ล้านดอลลาร์ ในการปราบยา แต่กว่า 60% ของผู้เสพติด กลับเข้าสู่ภาวะเดิม ภายใน 1 ปี
2016–2020 ตลาดพนันโตเร็วกว่าหุ้น: อุตสาหกรรมพนันทั่วโลกเติบโตเฉลี่ยปีละ 11% มูลค่าพุ่งแตะ 650,000 ล้านดอลลาร์
2021–2023 เทคโนโลยีเปลี่ยนพฤติกรรม: จากรายงาน Bangkok Biz News ปี 2024 พบว่า คนไทยกว่า 3.2 ล้านคน เล่นพนันออนไลน์ โดยกว่า 1.4 ล้านคนจัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยง และประเภทของการพนันออนไลน์ที่นิยมมาก ได้แก่ กีฬา สล็อต และล็อตเตอรี่ (29 กันยายน 2023) [2]
2024–2025 เศรษฐกิจบีบให้เสี่ยง: มากกว่า 60-75% ของคนวัยทำงานไทยยอมรับว่า เคยเล่นพนัน เพื่อระบายความเครียด จากปัญหาเศรษฐกิจ

เส้นบางๆ ของการรักษา ขึ้นอยู่กับโชคของแต่ละคน

โอกาสเข้าถึง: ประเทศไทย มีคลินิกเลิกพนันไม่ถึง 10 แห่ง เทียบกับคลินิกเลิกยาเสพติดกว่า 400 แห่งทั่วประเทศ
แรงสนับสนุน: ผู้เลิกยาได้รับการดูแลเชิงสาธารณสุข แต่ผู้เลิกพนัน ยังถูกตัดสินทางศีลธรรม
ยุคเร่งผลลัพธ์: คนยุคดิจิทัล ไม่อยากรอผลลัพธ์ระยะยาว จึงหวนกลับไปหาทางลัด ที่ให้ความรู้สึกสำเร็จไวกว่า

ในประเทศที่การรักษาเป็นเรื่องของโชค คนที่เลิกได้ จึงไม่ใช่เพราะเข้มแข็งกว่า แต่เพราะมีโอกาสมากกว่า และไม่มีสูตรตายตัว ในการเลิก อีกทั้งผลกระทบที่น่ากลัวที่สุด คือ การเป็นหนี้สิน ดังนั้น สิ่งสำคัญที่สุด ในการสร้างเกราะป้องกัน คือการฝึกเอาชนะใจตนเองให้ได้ (6 ตุลาคม 2022) [3]

ความจริงที่ไม่ค่อยถูกพูดถึง

สิ่งที่ทำให้การเลิกยาก ไม่ใช่ความอ่อนแอของคน แต่คือความแข็งแรงของอุตสาหกรรม ที่อยู่เบื้องหลัง สารเสพติดและการพนัน ต่างมีผู้ลงทุน ผู้โฆษณา และผู้ได้กำไร จากความพังของผู้อื่น ทุกความพยายามเลิก กลายเป็นโอกาสขายซ้ำ เพราะตราบใดที่ยังมีผู้พ่ายแพ้ใหม่ ระบบนี้จะไม่มีวันล่ม

มุมมองใหม่ บางอย่างไม่ต้องเลิก ถ้าเราเข้าใจมันใหม่

การเลิก ไม่ใช่จุดหมาย แต่คือการเปลี่ยนความสัมพันธ์กับสิ่งนั้น ถ้าเราเข้าใจว่า การเสี่ยงไม่ใช่ศัตรู แต่เป็นบทเรียน เกี่ยวกับการควบคุมใจ เราจะไม่หนีจากมัน แต่เรียนรู้จะอยู่กับมัน โดยไม่ให้มันควบคุมเรา คนที่เคยแพ้ จากการพนัน อาจกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญ ด้านความเสี่ยงได้

สรุป สารเสพติดกับพนัน อะไรเลิกยากกว่ากัน

คำตอบไม่ใช่สิ่งใดสิ่งหนึ่ง แต่มันคือระบบเดียวกัน ที่ทำให้มนุษย์ติดโดยไม่รู้ตัว สารเสพติดทำลายจากภายใน ส่วนการพนันทำลายจากสิ่งที่มองไม่เห็น ความสัมพันธ์ ความมั่นใจ และโอกาสในการเริ่มต้นใหม่ สิ่งที่ยากไม่ใช่การเลิกเสพ แต่คือการเลิกเชื่อในภาพลวงตา ที่ระบบสร้างให้เชื่อว่า มันคือทางรอด